Een smurf is een stripfiguur, bedacht door de Brusselaar Peyo (een pseudoniem van Pierre Culliford).
Een smurf is klein, drie appels hoog, blauw van kleur, draagt een witte broek met uitfloepend staartje en een slappe witte puntmuts. Het meest kenmerkende is dat een smurf in zijn taalgebruik de meeste zelfstandige naamwoorden en werkwoorden vervangt door de woorden smurf en smurfen, de zogenaamde smurfentaal.
Ze wonen met elkaar, exact 101, in hun dorp, bestaande uit grote holle paddenstoelen. Hun leider is de Grote Smurf, herkenbaar aan zijn rode muts en zijn baard. Hij is ook degene die, dankzij zijn wijsheid en toverkunst, de andere - niet zo snuggere - smurfen redt als die weer eens in moeilijkheden komen.
Hun (letterlijk) grote vijand is de tovenaar Gargamel, die steeds maar weer - en altijd tevergeefs - probeert de smurfen te vangen.
Hoewel de smurfen in het begin tamelijk ongedifferentieerd waren, zijn er in de loop van de tijd, waar het verhaal dat nodig maakte, heel wat specifieke smurfen ontstaan.